شهرهايي به سبك ايراني- اسلامي؛ چالش‌ها و راهكارها

بعد از انسان ، “قوانين و مقررات” براي تنظيم روابط شهروندان و تمام نقاط شهر با يكديگر و با طبيعت مهم است و سرانجام در مرحله سوم “بدنه شهر” كه تحت تأثير دو عامل غير از شرايط خاص محيطي و اقتصادي. ، فني ، علمي و هنري.

بنابراين ، براي دستيابي به شهرهايي به سبك ايراني اسلامي ، نمي توانيم فقط به معماران و طراحان شهري اعتماد كنيم. بلكه مستلزم همكاري و همفكري نخبگان سياسي ، علمي و فرهنگي در زمينه هاي مختلف است كه بايد در مورد سه موضوع اصلي تشكيل دهنده يك شهر با هماهنگي و همفكري برنامه ريزي كنند. به اين ترتيب شهرهاي ايران مي توانند زمينه رشد شخصيت فردي و اجتماعي شهروندان را فراهم كنند.

از اين رو اولين قدم كه مهمترين و متأسفانه مهمترين اقدام است. “اين” آموزش انسانها “است كه منجر به ساختن (يا هدايت) روح انسانها و اعتلاي آنها مي شود. اين قسمت از برنامه ريزي شهري به معناي آموزش افرادي است كه با تاريخ ، فرهنگ ، ارزش ها و البته آشنا هستند. ، حقوق و وظايف آنها ، و مي تواند بر اساس چنين دانش و بينشي گام هاي اساسي بردارد تا كاستي ها و ضعف هاي دو بخش ديگر را برطرف كند.

به عبارت ديگر ، براي ساخت و تحقق يك شهر ايراني اسلامي ، اولين راه حل بايد فرهنگ سازي و بهبود و اصلاح روند اجتماعي شدن شهروندان به عنوان سازنده و ساكن شهرها باشد. فرهنگ سازي در بين شهروندان شهرهاي ايراني – اسلامي بايد به منظور آشنايي آنان با حقوق و وظايف شهروندي و تبيين ارزشهاي ملي – مذهبي باشد. به عبارت ديگر ، ساكنان شهرهاي ايراني – اسلامي ابتدا بايد با ثروت تاريخي ، فرهنگي و ارزشي خود آشنا شوند و ثانيا نحوه استفاده از اين ارزش ها در زندگي اجتماعي را بياموزند.

شهروند شدن و شهروند خوب بودن فرهنگي است كه نياز به يادگيري دارد و زمان زيادي را مي برد. احترام به حقوق شهروندي به شناسايي اين حقوق در جامعه ، نحوه اجراي آنها و چگونگي اطمينان از اجراي آنها بستگي دارد.

بدون شك ، محيط هاي شهري كه دروغ ، فريب ، بي اخلاقي ، اتكا به پول براي انجام كارها ، عدم صداقت و فرار از قانون تحت عناويني مانند نبوغ و همجنس گرايي رواج يافته است ، هيچ تأثيري در شهرهاي فرهنگي ندارد و كنار آمدن با چنين فضاهايي نياز را افزايش مي دهد. براي فرهنگ و آموزش بيشتر شهروندان. البته انجام اين كار وظيفه يك يا دو نهاد نيست و به نهادهاي مختلفي از خانواده تا مدارس ، دانشگاه ها ، حوزه هاي علميه ، روحانيون مساجد ، نخبگان فرهيختگان و علوم انساني ، سازمان هاي غيردولتي ، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ، رسانه ها و به ويژه نياز دارد. ، رسانه ملي بايد مراقبت جدي كرده و براي تحقق آن برنامه ريزي كند.

راه حل دوم “تنظيم قوانين و مقررات” است تا شهروندان بتوانند مطابق آنها رفتار و زندگي كنند و با محيط و ديگران ارتباط برقرار كنند. در همين راستا ، “قانون تأسيس شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران” در سال 1995 تصويب و در سالهاي پس از انقلاب با برخي تغييرات به اجرا درآمد. در سال هاي اخير ، به دليل اهميت رعايت حقوق شهروندي و حفظ كرامت انساني بين سه قوه در جمهوري اسلامي ايران ، قوانين و مقررات جديدي براي تسهيل و بهبود كيفيت زندگي شهروندان و احترام به عزت و منزلت مصوب آنها ارائه شده است. با اين حال ، به دلايل مختلف ، از جمله بي اطلاعي و سهل انگاري مقامات مسئول در قوانين موجود ، اولويت بندي درآمدزايي و سود بيشتر و البته عدم نظارت كافي بر اجراي قانون ، ناديده گرفتن ، دور زدن و اجراي اين قوانين به روش هاي مختلف ما بوده ايم.

سهل انگاري مسئولان و مجريان نسبت به قانون و حرص و طمع برخي از آنها ، طبيعتاً بي قانوني را در بين شهروندان گسترش داده و در بين آنها فرهنگ و نگرشي ايجاد كرده است كه مي توانند با پرداخت مبالغي از هر قانوني عبور كرده و هر نوع ساخت و ساز را انجام دهند. و در هرجاي شهر كه مي خواهند ساز بزنند! بنابراين مي توان گفت كه مشكل راه حل دوم بيش از كمبود قوانين ، عدم ضمانت اجراي آنها و دور زدن اين قوانين توسط مردم و مسئولان است؛ معضلي كه بار ديگر اهميت و ضرورت فرهنگ و آموزش را مطرح مي كند.

مرحله سوم “معامله با بدن” است. اينجا جايي است كه معماران و طراحان شهري نياز به ورود دارند و بر اساس ارزش ها ، هنجارها و آرزوهاي شهروندان و همچنين قوانين و مقررات ، فضا و بدنه اي را ايجاد مي كنند كه مي تواند مكاني مناسب براي زندگي و فعاليت شهروندان باشد. در اين راستا توجه به “اصول و قواعد برنامه ريزي شهري ايراني اسلامي” از جمله امنيت ، نشاط ، عدالت ، اجتماعي بودن فضا ، آشنايي فضا ، هماهنگي با طبيعت در بدنه شهر و چشم انداز ضروري است. و فضاها

البته توجه به اين نكته ضروري است كه ساخت و ساز شهرها و خانه ها مطابق با فرهنگ ايراني – اسلامي بدون تعامل با شهروندان و درگير شدن آنها در اين موضوع امكان پذير نيست. در اين راستا ، رسانه هاي عمومي ، به ويژه رسانه هاي ملي مي توانند موثر واقع شوند و ضمن ارتقا the ميل و مزاياي معماري و برنامه ريزي شهري ايراني اسلامي ، پذيرش و جذب لازم را براي مشاركت جامعه در اين روند فراهم آورند. از طرف ديگر ، به نظر مي رسد بيش از هر چيز بايد به جوانان خلاق و هنرمند اين كشور اعتماد كنيم. لازم است مسئولان شهري با برگزاري جلساتي با همان ايده ها و مسابقات طراحي شهري ، ايده هاي جامعه جديد و خلاق را جلب كنند و با بكار بردن آنها در ساخت وسازها و مبلمان شهري ، رابطه جامعه و فضاهاي شهري را تقويت كنند.

* استاد دانشگاه و دبيركل كميته ملي مسكن ملل متحد